Kỳ bí văn tự cổ trên vách đá giữa đại ngàn Trường Sơn
Nằm biệt lập giữa đại ngàn Trường Sơn, nơi thượng nguồn dòng A Vương chảy về xuôi, vách đá bí ẩn khắc những dòng văn tự cổ tồn tại ngàn năm nay như một bài toán không có lời giải với nhiều chuyên gia văn hóa cũng như các nhà khoa học
Huyền sử vách đá
Từ xã Lăng, một xã biên giới của huyện Tây Giang, phải mất chừng 1 giờ đồng hồ vượt suối cắt rừng, băng qua những dòng nước xiết, chúng tôi mới tới được bản Achia - một cụm dân tộc Cơtu nơi thượng nguồn sông A Vương giáp nước bạn Lào, nơi có vách đá bí ẩn bên dòng suối A Vương.
Thượng nguồn A Vương dòng suối luôn chảy xiết, tuy nhiên, ở nơi có vách đá là một vùng đồng bằng, khá phẳng lặng, vách đá cao chừng 7m, chưa tính chỗ nước ngập chừng 3m. Người ta chỉ nhìn thấy một vài dòng chữ còn nổi lên phía trên. Già làng Bhriu Clói, kể lại, thượng nguồn dòng A Vương vào mùa kiệt, có những chỗ trơ đáy, nhưng kỳ lạ, ngay nơi vách đá dựng đứng, nước luôn dâng đầy.
Có 3 tấm đá nối liền nhau thành vách được khắc chữ viết. Đó là những dòng chữ bí ẩn có từ ngàn xưa, đến nay vẫn chưa ai giải mã được. Ngoại trừ phần lớn chữ khắc trên đá bị ngập nước, khoảng 4 dòng chữ còn lại nổi lên là những ký tự tượng hình, trông giống như chữ của người Chăm.
Trong một bài viết đăng trên tạp chí Những người bạn Huế vào năm 1938, LePichon - một viên quan ba người Pháp chuyên nghiên cứu văn hóa Cơ tu thế kỷ trước, gọi những dòng chữ khắc trên đá ở bên bờ suối Lăng (ở xã Lăng, LePichon gọi là suối Lens. Kỳ thực, đây là thượng nguồn của một nhánh sông A Vương) là văn khắc trên đá ở Samo.
Samo chính là một trong những đồn Pháp do LePichon lập nên. Làng Achia, một làng nhỏ của thôn Nal (xã Lăng) nằm chênh vênh lưng chừng núi A Vương, một trong hàng trăm ngọn núi trên dãy Trường Sơn. Chỉ vài chục hộ dân sống biệt lập, Achia gắn liền với huyền sử mang màu sắc thần thoại của những dòng chữ bí ẩn trên đá. Trải qua thời gian đằng đẵng, vật đổi sao dời, những dòng chữ cổ xưa vẫn như đang thách thức tất cả…
Hành trình giải mã
Theo nhóm nghiên cứu của anh Nguyễn Thượng Hỷ - chuyên gia nghiên cứu văn hóa Chămpa, 3 bản khắc Samo được ký hiệu A,B và C thì bản A dành cho nghi lễ hiến tế với từ châu báu, ngọc trai và từ trâu; bản C là danh mục, sồ lượng các đồ hiến tế và lập lại từ có thể là Trâu (kabav) bản B có từ Ya, đại từ "ai" tiếng Chăm cổ có nghĩa là thần, thánh.
Tuy nhiên, suốt cả ba bản khắc không nêu danh tính vị thần được tôn vinh như các bia của người Chăm cổ thường thấy xuất hiên về thần chủ Siva, hoặc tên các vị vua.
Theo kết luận bài viết của Daoruang WITTAYARAT, tác giả mở rộng nhận định rằng, 3 bản văn khắc trên đá được phát hiện ở bờ sông A Vương, một nhánh chi lưu của sông Thu Bồn trong dãy Trường Sơn cách nhiều ngày đi bộ theo hướng tây bắc từ Mỹ Sơn tỉnh Quảng Nam kết nối với khu vực vùng thung lũng sông Mê Kông vùng Wat Phou thuộc tỉnh Chămpasak của Nam Lào. Đây là vùng đất quan trọng từ lâu xem như là nơi phải đi qua.
Anh Nguyễn Thượng Hỷ cho rằng, có thể với những từ “Trâu, châu báu…”, liên quan đến một sự trao đổi nào đó của người Chăm với người Cơtu.
Một bản khắc chưa bị chìm.
“Đây là chữ Chăm cổ, được khắc trên vách đá, nơi thổ địa của người Cơtu, tồn tại ngàn năm đến nay chắc hẳn phải có một bức màn bí ẩn của sự giao thương hai dân tộc. Có thể, người Chăm khi xưa là láng giềng thân thiện với tộc người Cơtu. Huyền sử con đường muối chính là minh chứng cho điều này. Tuy nhiên, tất cả đều chỉ là đoán định, bởi cả 3 bản khắc chúng ta mới chỉ dịch nghĩa được vài chữ, chưa nói lên điều gì” - anh Hỷ cho biết.
“Chúng tôi đã cố gắng gửi nhiều bản đến các chuyên gia văn hóa, các giáo sư tiến sĩ ngôn ngữ trong nước của như ở Nhật, Singapore, Hàn Quốc… nhưng cho đến nay vẫn chưa ai giãi mã được. Hiện chúng tôi cũng chỉ biết cho người dân làng tự bảo vệ nghiêm ngặt” - ông Nguyễn Chí Toàn, Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện Tây Giang nói.
Từ xã Lăng, một xã biên giới của huyện Tây Giang, phải mất chừng 1 giờ đồng hồ vượt suối cắt rừng, băng qua những dòng nước xiết, chúng tôi mới tới được bản Achia - một cụm dân tộc Cơtu nơi thượng nguồn sông A Vương giáp nước bạn Lào, nơi có vách đá bí ẩn bên dòng suối A Vương.
3 bản khắc chưa bị chìm (Ảnh: Thượng Hỷ).
Thượng nguồn A Vương dòng suối luôn chảy xiết, tuy nhiên, ở nơi có vách đá là một vùng đồng bằng, khá phẳng lặng, vách đá cao chừng 7m, chưa tính chỗ nước ngập chừng 3m. Người ta chỉ nhìn thấy một vài dòng chữ còn nổi lên phía trên. Già làng Bhriu Clói, kể lại, thượng nguồn dòng A Vương vào mùa kiệt, có những chỗ trơ đáy, nhưng kỳ lạ, ngay nơi vách đá dựng đứng, nước luôn dâng đầy.
Có 3 tấm đá nối liền nhau thành vách được khắc chữ viết. Đó là những dòng chữ bí ẩn có từ ngàn xưa, đến nay vẫn chưa ai giải mã được. Ngoại trừ phần lớn chữ khắc trên đá bị ngập nước, khoảng 4 dòng chữ còn lại nổi lên là những ký tự tượng hình, trông giống như chữ của người Chăm.
Bức ảnh chụp của LePichon vào năm 1938 lúc dựng chòi nghiên cứu vách đá
(Ảnh chụp tư liệu của anh Nguyễn Thượng Hỷ).
(Ảnh chụp tư liệu của anh Nguyễn Thượng Hỷ).
Trong một bài viết đăng trên tạp chí Những người bạn Huế vào năm 1938, LePichon - một viên quan ba người Pháp chuyên nghiên cứu văn hóa Cơ tu thế kỷ trước, gọi những dòng chữ khắc trên đá ở bên bờ suối Lăng (ở xã Lăng, LePichon gọi là suối Lens. Kỳ thực, đây là thượng nguồn của một nhánh sông A Vương) là văn khắc trên đá ở Samo.
Già làng Bhriu Clói chỉ nơi những cữ viết cổ còn sót lại trên vách đá,
chưa bị chìm trong nước.
chưa bị chìm trong nước.
Samo chính là một trong những đồn Pháp do LePichon lập nên. Làng Achia, một làng nhỏ của thôn Nal (xã Lăng) nằm chênh vênh lưng chừng núi A Vương, một trong hàng trăm ngọn núi trên dãy Trường Sơn. Chỉ vài chục hộ dân sống biệt lập, Achia gắn liền với huyền sử mang màu sắc thần thoại của những dòng chữ bí ẩn trên đá. Trải qua thời gian đằng đẵng, vật đổi sao dời, những dòng chữ cổ xưa vẫn như đang thách thức tất cả…
Hành trình giải mã
Theo nhóm nghiên cứu của anh Nguyễn Thượng Hỷ - chuyên gia nghiên cứu văn hóa Chămpa, 3 bản khắc Samo được ký hiệu A,B và C thì bản A dành cho nghi lễ hiến tế với từ châu báu, ngọc trai và từ trâu; bản C là danh mục, sồ lượng các đồ hiến tế và lập lại từ có thể là Trâu (kabav) bản B có từ Ya, đại từ "ai" tiếng Chăm cổ có nghĩa là thần, thánh.
Trai làng Achia luôn bảo vệ vách đá đã bị chìm trong nước
Tuy nhiên, suốt cả ba bản khắc không nêu danh tính vị thần được tôn vinh như các bia của người Chăm cổ thường thấy xuất hiên về thần chủ Siva, hoặc tên các vị vua.
Làng Achia.
Theo kết luận bài viết của Daoruang WITTAYARAT, tác giả mở rộng nhận định rằng, 3 bản văn khắc trên đá được phát hiện ở bờ sông A Vương, một nhánh chi lưu của sông Thu Bồn trong dãy Trường Sơn cách nhiều ngày đi bộ theo hướng tây bắc từ Mỹ Sơn tỉnh Quảng Nam kết nối với khu vực vùng thung lũng sông Mê Kông vùng Wat Phou thuộc tỉnh Chămpasak của Nam Lào. Đây là vùng đất quan trọng từ lâu xem như là nơi phải đi qua.
Người làng Achia tin rằng, thần linh đang trú ngụ ở phía trên cây này.
Anh Nguyễn Thượng Hỷ cho rằng, có thể với những từ “Trâu, châu báu…”, liên quan đến một sự trao đổi nào đó của người Chăm với người Cơtu.
Một bản khắc chưa bị chìm.
“Đây là chữ Chăm cổ, được khắc trên vách đá, nơi thổ địa của người Cơtu, tồn tại ngàn năm đến nay chắc hẳn phải có một bức màn bí ẩn của sự giao thương hai dân tộc. Có thể, người Chăm khi xưa là láng giềng thân thiện với tộc người Cơtu. Huyền sử con đường muối chính là minh chứng cho điều này. Tuy nhiên, tất cả đều chỉ là đoán định, bởi cả 3 bản khắc chúng ta mới chỉ dịch nghĩa được vài chữ, chưa nói lên điều gì” - anh Hỷ cho biết.
“Chúng tôi đã cố gắng gửi nhiều bản đến các chuyên gia văn hóa, các giáo sư tiến sĩ ngôn ngữ trong nước của như ở Nhật, Singapore, Hàn Quốc… nhưng cho đến nay vẫn chưa ai giãi mã được. Hiện chúng tôi cũng chỉ biết cho người dân làng tự bảo vệ nghiêm ngặt” - ông Nguyễn Chí Toàn, Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện Tây Giang nói.
Theo Dân Việt
-
53 phút trướcCông an Đà Nẵng vừa bắt nhóm đối tượng chuyên lừa đảo, chiếm đoạt tài sản xuyên quốc gia nhằm vào những người thích đánh bạc dưới hình thức cá cược qua mạng.
-
1 giờ trướcNhận định rằng 400 triệu đồng mà bị cáo Nguyễn Minh Quân (cựu Giám đốc Bệnh viện Thủ Đức) khắc phục thêm là quá nhỏ so với 88 tỷ buộc phải bồi thường, HĐXX đã bác kháng cáo.
-
2 giờ trướcCách đây gần 1 tháng (19/4), Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã giao các ban liên quan làm việc với Thượng tọa Thích Chân Quang để kiểm điểm, chấn chỉnh một số nội dung.
-
4 giờ trướcBác sĩ Hoàng Minh Lý (Bệnh viện K Hà Nội) đang bình phục dần, sức khỏe ổn định. Theo đánh giá của bác sĩ điều trị, trong thời gian tới, bệnh nhân sẽ phải ngồi xe lăn nhưng có thể làm công việc bàn giấy hoặc khám tư vấn online.
-
4 giờ trướcKết quả giám định ADN cho thấy, Lê Thanh Huyền Trang, Lê Thanh Kỳ Duyên đều là con gái của ông Lê Tùng Vân.
-
5 giờ trướcMột giáo viên chủ nhiệm lớp 12, Trường THPT Nguyễn Thị Diệu (Quận 3, TPHCM) bị đình chỉ vì yêu cầu 6 học sinh đánh 1 bạn đi học muộn.
-
6 giờ trướcBị anh T. yêu cầu gọi bằng anh, Thiệm không chịu thế "cửa dưới" nên phang ghế tới tấp vào đầu anh T. gây ra thương tích nặng.
-
6 giờ trướcDự báo thời tiết hôm nay (17/5/2024), Hà Nội và các tỉnh phía Đông Bắc Bộ có mây, đêm có mưa rào và giông vài nơi, ngày nắng. Trong khi đó, mưa to cục bộ xuất hiện ở Tây Bắc Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ.
-
10 giờ trướcGiáo hội Phật giáo Việt Nam khẳng định, người được cho là "Sư Thích Minh Tuệ" không phải là tu sĩ Phật giáo, không tu tập và không là nhân sự của bất cứ ngôi chùa, cơ sở tự viện nào.
-
19 giờ trướcNgày 16/5, Công an TP. Đà Nẵng cho biết đã có thêm 3 đối tượng liên quan trong vụ "hỗn chiến" trên đường phố ra đầu thú
-
19 giờ trướcTrước khi diễn ra phiên tòa phúc thẩm, ông Nguyễn Thanh Long đã nộp thêm 1 tỷ để khắc phục hậu quả. Dù vậy, đại diện viện kiểm sát vẫn đề nghị bác kháng cáo của cựu Bộ trưởng Bộ Y tế.
-
19 giờ trướcVKSND huyện Định Quán đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Hoàng Văn Tính (tài xế) từ 12-13 năm tù, bị cáo Lê Dương (Phó giám đốc Công ty Thành Bưởi) từ 2 năm 6 tháng đến 3 năm tù.
-
20 giờ trướcÔng Lê Trường Giang - Giám đốc Khu di tích lịch sử Đền Hùng (TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) bị tạm giữ về hành vi "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
-
21 giờ trướcCông an quận Hà Đông (Hà Nội) đã hoàn tất thủ tục tiếp nhận đầu thú đối với Nguyễn Thanh Hải, người được xác định giữ vai trò “cầm đầu” trong vụ hơn 30 đối tượng gây rối trật tự công cộng.
-
23 giờ trướcMột học sinh lớp 12 Trường THPT Nguyễn Thị Diệu (Quận 3, TPHCM) đi muộn trong ngày kiểm dò thông tin thi tốt nghiệp, bị giáo viên chủ nhiệm cho 6 bạn học cùng lớp cầm thước đánh vào mông.
-
23 giờ trướcBị dụ dỗ làm nhiệm vụ online để nhận hoa hồng, anh Đ. đã nạp tiền để tham gia. Sau nhiều lần nạp và rút không được, anh Đ. bị các đối tượng chiếm đoạt gần 2,5 tỷ đồng.
-
1 ngày trướcBé gái 3 tuổi ở Hưng Yên bị xe công nông cán ngang người, đến viện cấp cứu trong tình trạng sốc chấn thương và mất máu nặng, tính mạng nguy kịch.
-
1 ngày trướcSau khi uống rượu bia, Nguyễn Xuân Hải ở Hà Tĩnh lái ô tô gây tai nạn khiến một người đàn ông tử vong. Trên đường bỏ trốn, Hải bị công an bắt giữ.
Tin tức mới nhất
-
23 phút trước
-
53 phút trước
-
1 giờ trước